Wat te doen als u onterfd bent, maar erfdeel verwacht?

Stelt u voor: een ouder overlijdt, en in plaats van een deel van de erfenis te ontvangen zoals u altijd dacht, blijkt dat u bent uitgesloten in het testament. De schok is groot, want u was altijd in de veronderstelling dat u zou erven. Bent u nu volledig rechteloos? Niet per se. Ook als u onterfd, maar recht op erfdeel hebt, bestaan er wettelijke mogelijkheden om toch aanspraak te maken op een deel van de nalatenschap. In deze blog leggen we uit wat uw opties zijn, welke stappen u kunt zetten en waar u op moet letten.

Wat betekent onterfd zijn precies?

Als u onterfd bent, betekent dit dat de erflater – meestal een ouder – in het testament expliciet heeft laten vastleggen dat jij geen erfgenaam bent. U staat dan niet in het rijtje van personen die automatisch aanspraak maken op het vermogen, bezittingen en eventuele schulden van de overledene.

Toch hebben kinderen in Nederland een bijzondere juridische positie. Ook al bent u onterfd, dan nog heeft u in veel gevallen recht op een zogeheten legitieme portie. Dit is het minimale deel van de erfenis waar kinderen altijd aanspraak op kunnen maken.

Wat is de legitieme portie?

De legitieme portie is het deel van de nalatenschap waarop een kind altijd recht heeft, ongeacht wat er in het testament staat. Dit recht is vastgelegd in het Nederlandse erfrecht om te voorkomen dat kinderen volledig kunnen worden uitgesloten van een erfenis.

De legitieme portie is:

• de helft van wat u zou krijgen als er geen testament was opgesteld (dus van uw ‘normale’ erfdeel),

• alleen een geldvordering, dus u krijgt geen spullen of aandelen, maar een geldbedrag.

Let op: dit recht moet u zelf actief opeisen binnen een termijn van vijf jaar na het overlijden van de erflater.

Eerste stappen bij onterving

Als u vermoedt of weet dat u onterfd bent, maar u denkt toch recht te hebben op een deel van de erfenis, is het belangrijk om snel en doordacht te handelen. Volg deze stappen:

• Vraag het testament op bij de notaris van de overledene. U mag dit als kind altijd inzien.

• Laat u informeren over uw rechten door een erfrecht advocaat of notaris.

• Maak binnen vijf jaar na overlijden een formeel beroep op uw legitieme portie.

• Laat de waarde van de nalatenschap vaststellen, inclusief schenkingen die eventueel eerder zijn gedaan.

Onterfd worden is pijnlijk, maar betekent niet automatisch dat u nergens recht op hebt. De wet beschermt kinderen door het recht op een legitieme portie, en u hoeft dit niet zomaar te laten liggen. De sleutel ligt in kennis, actie en soms ook in volharding. Wees proactief, laat u goed adviseren en documenteer elke stap zorgvuldig.

En als u twijfelt of u uw deel uit een erfenis kunt opeisen, of hoe u dit op de juiste manier aanpakt, aarzel dan niet om deskundige begeleiding in te schakelen. In veel gevallen begint het met één duidelijke stap: uw kindsdeel opvragen bij de notaris. Dat is vaak het begin van gerechtigheid – ook als het testament anders zegt.